فیزیوتراپی شیوهای از درمان است که روشهای مختلف غیر دارویی و غیرجراحی مانند: تجهیزات فیزیکی ،مانورهای دستی و تمرین درمانی و هیدرو تراپی و یا امکانات درمانهای طبیعی را برای پیشبرد معالجه به کار میگیرد، در این روشها ازپدیده های فیزیکی مانند ورزش ، نور ، صوت ، موج ،گرما و الکتریسیته ... جهت درمان بیماران استفاده میشود . فیزیوتراپی حیطهای از پزشکی است که هدف آن پیشگیری از بیماریها، درمان، توانبخشی ارتقاء عملکرد جسمانی بدن و بالا بردن سطح سلامت میباشد.
اهداف فیزیوتراپی: فیزیوتراپیست با به حداقل رساندن عوارض بیماریها و درمان بیماریها و نیز از بین بردن عوامل محدود کننده و ناتوان کننده در جهت مستقل نمودن بیمار در طول زندگی تلاش می نماید. اگر بطور کلی بخواهیم هدف فیزیوتراپی را در یک جمله بیان نماییم باید بگوییم که هدف فیزیوتراپی مستقل نمودن بیمار در طول زندگی می باشد.
فرآیندهای فیزیوتراپی: فیزیوتراپی، خدمتی است که تنها توسط و یا با هدایت و نظارت یک فیزیوتراپیست صورت میگیرد و شامل :بررسی، تشخیص، برنامه ریزی درمانی، مداخله و ارزیابی میباشد. - بررسی (Assessment): شامل معاینه (Examination) انفرادی و گروهی نقصهای بالقوه یا بالفعل، محدودیتهای عملکردی، ناتواناییها، یا سایر مشکلاتی که توسط گرفتن تاریخچه، غربالگری و همچنین با استفاده از آزمایشهای خاص و اندازه گیری و ارزیابی نتایج معاینات از طریق آنالیز آنها در چهارچوب یک فرایند منطقی بالینی میتوان به آن پی برد. - تشخیص (Diagnosis): از معاینات و ارزیابی آنها بدست میآید و بیانگر نتیجه حاصل از فرایند منطقی بالینی میباشد. تشخیص ممکن است به صورت نقص حرکتی بییان شود یا شامل دستههای گوناگونی از آسیبها، محدودیتهای حرکتی، تواناییها، ناتواناییها یا سندرمها باشد. - برنامه ریزی (Planning): با تعیین نیاز به مداخله آغاز میشود و معمولاً به ایجاد برنامهای برای مداخله ختم میشود که شامل اهداف نهایی قابل اندازه گیری که با خانواده بیمار یا فردی که از وی مراقبت میکند، قابل بحث میباشد. - مداخلات (Intervention): انجام میشوند و برای رسیدن به اهداف توافق شده تغییر مییابند و میتواند شامل :درمان با دست، بهبود حرکتی، استفاده از وسایل فیزیکی، مکانیکی و الکتریکی-درمانی، آموزش عملکرد، فراهم کردن وسایل کمکی و نحوه استفاده از آنها، راهنمایی و ارائه مشورت به بیمار، مستند سازی، هماهنگی و ارتباطات باشد. مداخلات همچنین ممکن است با هدف پیشگیری از آسیبها، محدودیتهای حرکتی، ناتوانیها یا صدمات صورت گیرند که در این صورت شامل بهبود و حفظ سلامتی، کیفیت زندگی و توانایی در تمام سنین و جمعیتها میباشد. - ارزیابی(Evaluation): مستلزم انجام دوباره معاینات با هدف ارزیابی نتایج حاصل میباشد
حیطه های درمانی فیزیوتراپی: ۱- تمرین درمانی ومکانوتراپی: فیزیوتراپیست به وسیله تجویز،انجام و آموزش ورزشهای درمانی خاص بوسیله دست (مهارتهای درمان با دستManual Therapy) و یا با استفاده از وسایل ورزشی خاص، ماساژ و... با اهداف ازپیش تعین شده اقدام به درمان بیمار ی افزایش سطح سلامت وی می کند. ۲- الکترو تراپی:درمان به وسیله دستگاههای ویژه انجام میشود این دستگاهها بر اساس ماهیت خود (صوت ، موج، الکتریسته ... ) دارای خواص درمانی مربوط به خود می باشند که در درمان بیماریها و آسیب های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند.این دستگاهها شامل : امواج لیزر، اولتراسوند ، امواج دیاترمی ، دستگاه Shock Wave امواج مادون قرمز و ماورا بنفش ، دستگاههای تحریک فارادیک ، گالوانیک ، انواع کشش های مکانیکی و الکتریکی، دستگاه بیو فید بک، وازوترین ، امواج اینترفرنشیال ، TENS ، امواج دیاداینامیک و... می باشند. 3- Hydrotherapy یا آب درمانی : که با استفاده از خواص مختلف آب و با استفاده از انواع دستگاههای آب درمانی به در مان بیماریها ی مختلف حتی بیماریهایی مانند هموروئید و میگرن می پردازد.
مداخلات درمانی فیزیوتراپیست: - تمرین درمانی - درمان دستی - تمرینات افزایش تحمل قلب و عروق - ریلکسیشن - بیوفیدبک تراپی (Biofeedback) - فیزیوتراپی قلب و ریه - انواع مدالیتهها مانند: تراکشن (Traction) ـ اولتراسوند ـ پکهای گرمایی (Hot Pack) ـ لیزر ـ الکترو تراپی - تجویز وسایل کمکی مانند پروتز و ارتز - بهکارگیری تکنیکهای طب مکمل
موارد کاربرد فیزیوتراپی: مهمترین حیطههای فعالیت فیزییوتراپی در پزشکی شامل درمان موارد زیر است: ۱-بیماریهای دستگاه حرکتی (ارتوپدی). ۲-بیماریهای دستگاه قلبی و تنفسی. ۳-بیماریهای دستگاه اعصاب محیطی و مرکزی. ۴-بیماریهای پوستی و سوختگیها. ۵-درد و کنترل درد. ۶-بیماریهای شغلی زمینههای کاربردی فیزیوتراپی در بیماران بستری : - کاهش زمان بستری - کاهش عوارض بستری با توجه به هدف فیزیوتراپی که عنوان شد می توان کاربرد آن را به راحتی بیان کرد به این صورت که هرگاه عوامل محدود کننده و ناتوان کننده ای وجود داشته باشد بیمار را در رسیدن به هدف توانبخشی که همانا رسیدن به استقلال است با مداخله فیزیوتراپی میتوان در رسیدن به این هدف یاری داد. ولی به طور اختصار جهت آشنایی بیشتر به موارد زیر اشاره می کنیم :
» فیزیوتراپی در بیماران ارتوپدی(اسکلتی عضلانی): از جمله موارد ارتوپدی که می توان در آنها با فیزیوتراپی مفید واقع بود عبارتند از : شکستگی استخوان ها و دررفتگی مفاصل ، تعویض مفاصل (ارتروپلاستی ها) ، اختلالات اسکلتی عضلانی مثل : کمردرد، زانو درد، شانه درد ،گردن درد ... و گرفتگی عضلات ، ایجاد تغییرات فرسایشی در مفاصل مثل آرتروز : زانو ، شانه ، ران و ستون فقرات ، اختلال در ستون فقرات : اسکلیوز ، کیفوز و اختلال ناحیه گردن مثل : تورتیکولی و نیز ضایعات بافت نرم مثل پیچ خوردگی ، پارگی لیگامانها ، پارگی مینیسک ها ، فتق دیسک بین مهره ای ، کندرو مالاسی ، کشیدگی تاندون عضلات ، پارگی آنها و اختلالات مادرزادی مانند دررفتگی مفصل ران ، تشکیل نشدن کامل مهره ها ، کف پای صاف ، پا چنبری ، پا پرانتزی ، پا ضربدری ، دنده گردنی ، لغزش مهره های ناحیه کمر و ... و در مورد قطع اندامها به دلیل تصادفات ، جنگ ها و بیماری ها و ... و نیز مواردی همچون خشکی مفصل شانه ، آتروفی سودک ، ضایعه گلف البو و ضایعه تنیس البو و جراحی های دست و ... می توان از فیزیوتراپی استفاده کرد.
» فیزیوتراپی در بیماریهای روماتولوژی: بیماری های مفاصل و بافت نرم را اصطلاحا بیماری های روماتولوژی می نامند و فیزیوتراپی در بیماران روماتولوژی میتواند جهت کاهش درد و کاهش تورم و التهاب و نیز جلوگیری از پیشرفت عوارض بیماری و محدودیتها و بدست آوردن حداکثر کارایی دوباره از مفصل مفید واقع شود و از جمله این بیماری ها عبارتند از : پولی مبوزیت (التهابی است که در عضلات ایجاد می شود) ، در ماتومیوزیت (تارهای عضلانی و پوست ملتهب می شود) ، اسپوندیلیت انکیلیوزان (التهاب ستون فقرات و بافت های مجاور آن) آرتریت روماتوئید (التهاب مفاصل ، رباط و کپسول مفصلی) و بیماری هایی مثل آرتروز زانو ، ران و ستون فقرات ، و اختلالات دیگر مثل بورسیت ، کپسولیت ، تندونیت ، تنوسینویت ، آرتریتها و آرتروزها ، سندرم بهجت و غیره.
» فیزیوتراپی در بیماریهای اعصاب و روان: با توجه به اینکه در بیماران اعصاب ، عضلات بیمار گرفتار می شوند. فیزیوتراپی جهت تقویت عضله ، جلوگیری از آتروفی ، محدودیتها و راه اندازی بیمار موثر می باشد و از جمله این بیماری ها عبارتند از : بیماری های عفونی مغز یا سیستم عصبی مثل آبسه مغزی ، سرخجه ، سیفلیس ، مننژیت ، فلج اطفال و غیره. و بیماری های عروق مغز مثل سکته مغزی ، تومورهای سیستم عصبی مثل تومور مغز ، تومور مخچه ، تومورهای نخاع و ضایعات دیگر نخاع ، ضایعاتی مانند فلج مغزی و درگیری های سیسیم اعصاب محیطی مانند آسیب اعصاب دستها و یا پاها و پیوند اعصاب و...
تصور سایکو سوماتیک (Psycho - Somatic)فقط شمای یک طرفه از سمت روان و مغز به سمت بدن نیست، بلکه بدن نیز بر عملکرد مغز و روان تاثیر متقابل دارد. بیماریهای روان بطور معمول بر عمل کرد جسمانی موثر میباشند و جسم عوارض بیماری روانی را بروز میدهد. در دپرشن (Depression)این بسیار مشهود است. اینجاست که فیزیوتراپیست میتواند با تمرین درمانی ضمن فراهم کردن فعالیت مناسب جسمانی بیمار روانی، عوارض جسمی را کاهش داده و با دادن اطلاعات ورودی مناسب به مغز حداکثر فعالیت ممکن ذهنی را بدست آورد و فیزیوتراپیست کلاسیک تبدیل به درمان گری تخصصی برای بیماران روانی میگردد تا عوارض بیماری را در جسم و روان کاهش دهد.
» فیزیوتراپی در اطفال: قریب به 10% از کودکانی که به دنیا می یند دچار نوعی از معلولیت می باشند که با فیزیوتراپی به موقع می توان از معلولیت آنان جلوگیری و یا میزان ضایعه بجا مانده را به حداقل رساند از جمله این آسیب ها: فلج مغزی ، فلج اطفال ، فلج های زایمانی (ارب پالزی) ، تور تیکولی (کودکانی که با گردن کج به دنیا می آیند) ، اختلال در مچ پا (مثل کف پای صاف ، و پا چنبری) ، در رفتگی مادرزادی استخوان ران و .... . علاوه بر موارد فوق بنا به هر دلیلی که کودکان مبتلا به آسیبهایی گردند که در حیطه درمان فیزیوتراپی قرار گیرند فیزیوتراپیست به درمان آنان اقدام می نماید.
» فیزیوتراپی در بیماران داخلی ، گوارش وپس از اعمال جراحی: در جراحی ها، جهت بهبودحال عمومی بیماران و جلوگیری از ایجاد محدویت هاو کنترل و حفظ دامنه حرکات مفاصل اطراف محل عمل و هم چنین برای از بین بردن درد و جسبندگی و محدودیت حرکتی انجام می پذیرد و از جمله موارد آن عبارتند از : سوختگیها و در برخی اعمال جراحی در ناحیه فک و صورت و یا در حیطه بیماریهای دستگاه گوارش ،در بیمارانی که دچار یبوست می باشند و ... می توان از فیزیوتراپی استفاده کرد
» فیزیوتراپی در بیماریهای پوستی: در بیماریهای پوستی می توان با کاهش درد و انجام حرکات درمانی به موقع و مؤثر به بهبودی سریع و بهتر صدمات پوستی کمک کرد و از جمله این بیماریهای پوستی عبارتند از : سوختگی ، زنا و آکنه و لوپوس و در اعمال جراحی پلاستیک و اعمالی که برای زیبایی انجام می شود با کنترل چسبندگی محل عمل و ... است.
» فیزیوتراپی در بیماران بستری در بخشهای بیمارستان: با توجه به ایکه وقتی بیماران در بیمارستان بستری می شوند قادر به انجام حرکات نمی باشند که به دنبال آن خشکی مفاصل و ضعف عضلات ، محدویت های حرکتی ، عوارض دستگاههای ادراری و تنفسی ( نیز تجمع ترشحات درریه آنها) ، سیستم عضلانی و اسکلتی و نیز عوارضی مانند زخم بستر آنها را تهدید می کند ، برای پیشگیری از بوجود آمدن این مشکلات لازم است بعد از تجویز پزشک هر روز حداقل یک نوبت فیزیوتراپیست با انجام حرکات فعال و غیرفعال و نیز تمرینات تنفسی و همچنین با ارائه راهنمایی های لازم از به وجود آمدن این عوارض پیشگیری و یا درصورت بروز، نسبت به درمان آنها اقدام لازم را صورت دهد
» فیزیوتراپی در بیماریهای قلبی و تنفسی: فیزیوتراپی در بیماران تنفسی شامل اصلاح الگوی تنفسی، تقویت عضلات سامانه تنفسی، تخلیه ترشحات داخل ریه و مجاری تنفسی، همچنین تحریک رفلکس سرفه و آموزش روشهای تنفسی و تمرینات تنفسی میباشد. برای درمان بیماران قلبی بستری شامل بهبودی وضعیت بیمار و نیز افزایش کارایی سامانه قلبی-عروقی میباشد. فیزیوتراپی ریه : این درمان یکی از مقدماتیترین روشهای درمانی فیزیوتراپی در تاریخ این رشته بوده است و پایه درمان فیزیوتراپی دریماران بستری محسوب میگردد.این درمان مجموعهای از روشهای درمانی مختلف است که در جهت بهبود تنفس و تخلیه ترشحات بکار میرود. بیمار توسط این درمان دارای اکسیژن رسانی بهتری خواهد بود . تکنیک ها: پوسچرال درناژ مانورهای دستی مانند: chest percussion, chest vibration, turning تمرینات تنفسی مانند : deep breathing exercises, andcoughing موارد دیگر : suctioning, nebulizer treatments فیزیوتراپی ریه در بیماران قلبی نیز انجام میشد ولکن با افزایش دانش درمان بیماریهای قلبی ، قلب به عنوان یک عضو عضلانی مد نظر فیزیوتراپی قرار گرفت و به دلیل نزدیکی و تاثیر ریه و قلب برروی یکدیگر فیزیوتراپی قلبی ریوی با تاثیر فراوان بوجود آمد. فیزیوتراپی قلب و ریه : اکنون یکی از تخصصهای فیزیوتراپیستها میباشد در این روش طیف گستردهای ازبیماریها تحت درمان فیزیوتراپی قرار میگیرند . بیماریهایی مانند: cysticfibrosis.Disorders, including heart attacks, post coronary bypass surgery, chronic obstructive pulmonary disease,and pulmonary fibrosis در این روش درمانی هدفهای مقدماتی شامل افزایش تحمل و عدم وابستگی بیمار به دیگران است. نقش فیزیوتراپیست در برنامه جامع بازتوانی قلبی: - بعد از بروز مشکلات قلبی و یا جرّاحی قلب: اغلب بیماران خود به تنهائی نیزقادر خواهند بود تا به صحنه زندگی باز گردند ولی کی و با چه میزان توانائی معلوم نیست. در تعریف برنامه جامع بازتوانی قلبی، توسط سازمان بهداشت جهانی، بر برنامه هائی هماهنگ و چند جانبه که سعی دارند بیماران قلب و عروق را در حداقل زمان وهزینه و ریسک، به حداکثر کیفیت زندگی جسمی، روحی و اجتماعی برسانند، تاکید شدهاست. فلذا همانگونه که در تعریف فوق نیز مشخص شده است، برنامههای بازتوانی با هدف بهینه سازی زمان، هزینه و کیفیت زندگیQuality of Life مطرح میگردند. رکن هر برنامه توانبخشی قلبی، ورزش درمانی پیشرونده میباشد و مسئولیت تجویز، طراحی، برنامه ریزی و اجرای یک پروتکل ورزش درمانی ایده آل و بهینه، بعهده فیزیوتراپیست گروه بازتوانی قلبی میباشد. فیزیوتراپیست هم به مفاهیم و تشخیصهای بیماریهای قلب و عروق و تنفس تسلط کافی دارد و هم در برنامه ریزی پروتکلهای ورزشی دانش، مهارت و توانائی لازم را دارا میباشد. او موظف است تا برنامههای ورزشی را با شدت، زمان، تکرار و از نوع مناسب با وضعیت بیماران قلب و عروق طراحی نموده و بیماران را تشویق به شرکت نماید. نظارت بر اجرای صحیح ورزشهاو مانیتورینگ بیماران تا زمانی که آنها قادر باشند به تنهائی ورزشها را در پارک دنبال نمایند از وظایف گروه فیزیوتراپی است که در یک برنامه هماهنگ با کمک متخصصین قلب و پرستاران انجام میشود.
» فیزیوتراپی در پیوند کلیه: قلب تئوریهای موجود در فیزیوتراپی مبتنی بر حرکت (Movement) است یعنی شناخت فیزیولوژی و پاتولوژی حرکت از اهمیت خاصی برخوردار است و دانش پزشکی اکنون بر تاثیر حرکت بر ابعاد فیزیولوژی و آناتومی و حتی پاتولوژیک تاکید دارد. بیماران پیوندی از مشکلات خاصی که هم ناشی از عضو پیوندی است و هم ناشی از داروها میباشند رنج میبرند. پیوند کلیه یکی از مکانیسمهای درمانی در دههای اخیر است که در دنیا و کشور ما به طور گسترده رایج شده است(The Best Solution for End Stage Renal Disease) و بر کار آمدی ان افزوده میگردد، ولی این سیستم جراحی دارای مشکلات و عوارض عام عضو پیوندی و خاص خود است. فیزیوتراپی در حقیقت از پیوند عملیات بازتوانی جراحان بخصوص ارتوپدها و درمانهای فیزیکی پزشکان فیزیوتراپی که اکنون وجود ندارند و متخصصین سلامت جسمانی که بازهم اکنون وجود ندارند بوجود آمد یعنی بر سه رکن اصلی: ۱- بازتوانی بیماران بستری و جراحی(In- patient Rehabilition) ۲- استفاده از امکانات تجهیزات فیزیکی مانند گرما و سرما و جریانهای الکتریکی(Physical Therapy modality) و تکنیکهای دستی (Manual Therapy) ۳- استفاده از حرکت به عنوان نوعی مداخله درمانی(Exersice Therapy) اکنون تئوری مداخله درمانی حرکت بسیار پر رنگ شدهاست و اگر چه هنوز قادر به کشف بسیاری از علل نیستسم ولی قادریم در یک Clinical Trial تاثیرات مثبت آن را مشاهده کنیم. حرکت درمانی اکنون برای فشار خون، دیابت، مشکلات بیوشیمی خون تجویز میگردد.
» فیزیوتراپی در همودیالیز: ظهور علائم اورومیک در بیمار و یا رسیدن بیمار به مرحله نارسایی حاد و یا مزمن کلیوی دیالیز(تراکافت) به روشهای همودیالیز(Hemodialysis) و صفاقی(Peritoneal Dialysis) تجویز میگردد. اگر چه دیالیز(تراکافت) مزمن به لحاظ سطح تکنولوژی پیشرفت کردهاست ولی این شیوه درمانی و یا کمک درمانی دارای عوارض عمومی و اختصاصی خود است که باید برای آن چاره اندیشید. عوارض استخوانی – عضلانی(Mmusculoskeletal) و یا سیستم حرکتی (Movement)در این میان بارز است.فیزیوتراپی با تکیه بر درمانهای غیر تهاجمی(Non-invasive) و یا تاکید بر سیستم محرکه بدن میتواند در این مسیر بیمار را یاری دهد. این نوشتار سعی برآشنایی بیماران و پزشکان با فیزیوتراپی در بیماران دیالیزی(تراکافتی) دارد. فیزیوتراپی با تاکید بر بهبود عملکرد استخوانی – عضلانی و سیستم حرکتی و همچنین با استفاده از ابزارهای غیر داروی(Physical Modalities) و تکنیکهای دستی(Manual Therapy) و ریلکسشن(Relaxation) و مداخلات تمرین درمانی(Exercise Therapy) میتواند در کاهش عوارض جانبی دیالیز(تراکافت) به بیماران کمک نماید. ارزیابی(Physical Therapy Evaluation)، برنامه تمرین درمانی(Exercise Therapy Program) و یا مداخلات غیر داروی و غیر جراحی بدون عارضه(Non-invasive Intervention) و ارزیابی مجدد(Re-evolution) میتواند شرایط مناسبی برای بیماران دیالیزی پدید آورد و با توسعه ADL مناسب و بهبود Life Style به اینان و پزشکان و خانوده بیمار کمک شایانی نماید. اگر چه هنوز نحوه تاثیر تمرین درمانی بربهبود بیماریها مشخص نشدهاست ولی Clinical Trial متعدد بر اثر بخشی روش تاکید دارد و منابع (EBM)نیز برآن اذعان دارند. فیزیوتراپی با ابزارهای متفاوت خود میتواند در بیماران نیازمند به دیالیز مداخله خود را اعمال کند و بدون عوارض دارویی سعی بر کمک به بیمار و کمک به پزشک یا تیم درمانی در قالب یک تیم Multidisciplinary به عنوان یک حیطه نماید. اهداف فیزیوتراپی در بیماران پیوند کلیه: ۱- بهبود حرکت ۲- کاهش عوارض استخوانی – عضلانی ۳- ADL مناسب وبهبود Life style برنامه درمانی: ۱- دریافت بیماران از پزشکان مربوطه(Referal) ۲- ارزیابی استخوانی – عضلانی و حرکتی(Physical Therapy Evaluation) ۳- برنامه ریزی تمرین درمانی(Exercise Therapy Program) ۴- اجرای آموزش به بیمار ۵- اجرای مداخله تمرین درمانی(Exercise Therapy Intervention) ۶- اجرای مداخلات غیر دارویی برای کاهش درد اندامها ۷- باز ارزیابی بیماران(Physical Therapy Re-evaluation) ۸- اجرای برنامههای ورزشی (Sport)گروهی(Group Therapy) حرکت(Movement) دیگر یک مداخله درمانی شناخته میشود که دانش آن در نزد فیزیوتراپی موجود است و تحرک برای بیماران و پزشکان از اولویت خاصی برخوردارشدهاست و فیزیوتراپیستها به عنوان یک عضو تیمهای Multidisciplinary در درمان بیماران از دیدگاه(Physical Therapy Approach) خود شراکت میکند. » فیزیوتراپی در سرطان: تمامی سرطانها دارای الگوی رشد مهارگسیخته و تمایل به جدا شدن از منشا اصلی و متاستاز هستند. سرطان یک بیماری عمومی است و میتواند علائم بسیاری از بیماریهای دیگر را که سرطان نبستند تقلید کند و وقتی که تشخیص سرطان داده شد آنوقت هر چه در بیمار اتفاق میافتد به سرطان نسبت داده میشود. چه بسیار بیماریهایی که در سرطانی وجود داشته و قابل معالجه بودهاست و در اتوپی تشخیص داده شدهاست و اصولا علت مرگ عوارض غیر قابل درمان نبودهاست. باید به این گونه بیماریهای همراه توجه دقیق داشت درمان این عوارض گاهی سبب شده که بیمار مدتها زندگی راحتی داشته باشد. تشخیص به موقع این گونه عوارض کمک فوق العادهای به بیمار میکند. اهداف فیزیوتراپی در سرطان: • کاهش عوارض بیماری سرطان • کاهش عوارض درمانهای سرطان • راه اندازی و متحرک نگاه داشتن بیمار(کاهش عوارض بستری) • حفظ استقلال بیمار • کاهش درد بیمار فیزیوتراپی با متدلوژی خاص خود میتواند نقش مراقبتی و حمایتی مناسبی برای بیماران سرطانی بو جود آورد. یک اصل کلی در فیزیوتراپی سرطان این است:بیمار تا آخرین لحظه زندگی بروی پای خود بایستد.
|