مرکز پزشکی، آموزشی و درمانی مفید

معرفی واحد کلونوسکوپی

موقعیت فیزیکی: ساختمان اداری و کلینیکی، طبقه سوم
تلفن تماس: 1378
رئیس واحد: دکتر علی اکبر سیاری - فوق تخصص گوارش اطفال
مسئول واحد: خانم احمدی
پرستار: خانم درخشانی
 

مقدمه:
بدن از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که بسیاری از آنها از بیرون قابل مشاهده نیستند اما حتی این بخش‌های غیرقابل مشاهده هم مثل اعضای سطحی بدن، دچار بیماری‌های مختلف می‌شوند و در این مواقع باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند. با توجه به این که این اعضای داخلی به راحتی برای معاینه در دسترس قرار ندارند، باید از روشی دیگر برای معاینه و آزمایش آنها استفاده کرد. روش کولونوسکوپی برای بررسی جدار داخلی رکتوم (مقعد) و کولون (روده بزرگ) استفاده شود.
کولونوسکوپ چیست؟
کولونوسکوپ دستگاهی است که از یک لوله قابل انعطاف با قطری به اندازه یک انگشت و طول حدود 5/1 متر تشکیل شده و به یک منبع نوری برای دیدن درون کولون و یک دوربین بسیار کوچک ویدیوئی که برای تصویربرداری از روده مورد استفاده قرار می گیرد مجهز می باشد.
کولونوسکوپ امکان تشخیص پولیپ ها، تومورها، نقاط دچار خونریزی و التهاب را به پزشک معالج می دهد.

علل انجام کولونوسکوپی
جهت تشخیص بیماری کولون (Colon) ، رکتوم (Rectum) و مقعد در کسانی که دچار خونریزی بدون علت مشخص، اسهال یا یبوست طول کشیده، خون یا چرک مخفی در مدفوع یا درد قسمت تحتانی شکم هستند کولونوسکوپی انجام می شود:
1.در کسانی که باریم انما در آنها اختلالاتی را نشان داده است.
2.جهت تشخیص بدخیمی ‌ها و پولیپ‌های کولون
3.جهت پیگیری بیماری التهابی روده
4.جهت برداشت بیوپسی از بافت کولون

آمادگی ‌های قبل از کولونوسکوپی:
قبل از انجام کولونوسکوپی موارد زیر را به پزشک اطلاع دهید :
1.اگر کودکتان داروی خاصی مصرف می ‌کند.
2.اگر کودکتان به داروی خاصی مثل داروهای بیهوشی حساسیت دارد.
3.اگر کودکتان مشکل انعقادی دارد یا داروهای رقیق کننده خون مثل کومادین (Comadin) یا داروهای حاوی آسپرین دریافت می ‌کند.
4.اگر کودکتان بیماری قلبی دارد.
5.اگر طی 4 روز قبل باریوم انما برای کودکتان انجام شده است. 

توجه:
یک روز قبل از انجام کولونوسکوپی، بستری کودک در بخش گوارش الزامی است. از آنجا که در این مرکز صرفا در روزهای دوشنبه صبح انجام کولونوسکوپی مقدور می باشد، روز یکشنبه باید کودک با دستور پزشک در بخش گوارش بستری شود. کلیه مراقبت های کودک تحت نظر پزشک و پرستار با کمک همراه بیمار انجام می شود.
قبل از کولونوسکوپی باید روده کاملا از مدفوع پاک شود تا دید کافی جهت بررسی آن وجود داشته باشد، لذا ممکن است پزشک توصیه کند برخی از موارد زیر را رعایت کنید:
1.کودک یک تا دو روز قبل از انجام کولونوسکوپی غذاهای جامد و مواد غذایی قرمز رنگ مصرف نکند.
2.کودک روز قبل از تست مسهل استفاده کند.
3.کودک مایعات فراوان مصرف کند تا دچار کم آبی نشود و روده اش هم تمیز شود. (4 الی 6 ساعت قبل از کولونوسکوپی مصرف مایعات را قطع شود)
حتماً  همراه مطمئن با کودک خود داشته باشید چون ممکن است در حین کولونوسکوپی داروهای خواب‌آور به او داده شود و بعد از آن احساس خواب‌آلودگی کند.

برای آمادگی کامل کولون، در 24 ساعت قبل از انجام آزمایش، موارد زیر برای کودک انجام می شود:
- مصرف قرص آهن و داروهای حاوی آهن قطع می شود زیرا آهن می تواند رنگ پوشش داخلی کولون را تغییردهد.
- مسهل تجویز شده توسط پزشک معالج مصرف شود.
- مصرف غذاهای جامد و مایعات رنگی ممنوع است.
- باید کودک مایعات فراوان مانند چای و آب مصرف کند. مواد خوراکی نرم مانند ژله استفاده کند اما نه ژله قرمز رنگ.
- مایعات قرمز رنگ مصرف نکند زیرا می تواند ترشحات روده را قرمز کرده و با خون اشتباه شود.
- در زمان مصرف مسهل، هر 10 دقیقه بمدت 10-5 دقیقه کودک وادار به قدم زدن می شود (نزدیک به دستشویی باشید.)
- در زمان آمادگی بدلیل مصرف مسهل کودک چندین بار باید از توالت استفاده کند.
- کودک شش ساعت قبل از کولونوسکوپی ناشتا باشد.

نحوه انجام کولونوسکوپی:
کولونوسکوپی توسط پزشک فوق تخصص گوارش در بیمارستان (بخش گوارش، واحد آندوسکوپی)انجام می شود.
کولونوسکوپی می­تواند نسبتاً بدون درد باشد. اغلب موارد به کودک یک مسکن خفیف به تنها یی یا همراه با داروی مخدر تسکین دهنده (خواب آور) از طرق وریدی داده خواهد شد تا احساس ناراحتی کمتری در حین معاینه داشته باشد.
در طول انجام معاینه کودک به چپ دراز خواهد کشید. پزشک، کولونوسکوپ آغشته به ژل را از طریق مقعد وارد رکتوم خواهد کرد. کولونوسکوپ ما بین اعمال کولونوسکوپی، ضد عفونی خواهد شد تا خطر انتقال عفونت به حداقل برسد.
لوله کولونوسکوپ به اندازه کافی بلند است تا به پزشک اجازه دهد تمام قسمت کولون را مورد بررسی قرار دهد. ممکن است جهت مشاهده بهتر، هوا توسط پمپ به داخل تزریق شود و در این زمان ممکن است کودک دچار دل درد شود. در حین کولونوسکوپی ممکن است کودک دچار دل درد یا احساس دفع گاز شود که این یک مساله عادی است.
دوربین تصاویر را به مونیتور انتقال خواهد داد تا پزشک معالج بطور واضح داخل کولون را ببیند. پزشک ممکن است وسیله ای را از طریق لوله کولونوسکوپ جهت برداشتن نمونه بافتی، بیرون آوردن پولیپ و تخریب بافت توسط کوترکردن (سوزاندن) یا تزریق محلول وارد لوله کولونوسکوپ کند.
اگر پولیپ یا بافت ناهنجار دیده شد پزشک ممکن است آن را بردارد، با کوتر کردن آنرا تخریب کند، از آن نمونه برداری کند و یا جهت عمل جراحی به پزشک جراح ارجاع دهد.
مدت کولونوسکوپی معمولاً 30-20 دقیقه طول خواهد کشید و می تواند بر اساس یافته­ها یا اعمالی که انجام می شود کمی طولانی­تر شود.
برای بدست آوردن نتیجه دقیق کولونوسکوپی، کولون کودک باید کاملاً آماده شود. کولون باید کاملاً از مدفوع و مایعات پاک شود تا دید کافی جهت بررسی پوشش داخلی کولون و رکتوم وجود داشته باشد.

احساس بیمار چه خواهد بود؟
کولونوسکوپی می ‌تواند برای کودک ناراحت کننده باشد یا احساس خجالت بکنید. دانستن آنچه اتفاق خواهد افتاد می ‌تواند باعث احساس بهتری شده و ترس‌ کودک را کاهش دهد. مصرف مسهل شب قبل می ‌تواند باعث اسهال و درد شکم شده و کودک شما را مجبور کند که اکثر ساعات شب را در دستشویی به سر ببرد.
در حین کولونوسکوپی به علت داروهای ضد درد و خواب‌آوری که به کودک داده می شود، خواب آلود و راحت خواهید بود. در حین ورود کولونوسکوپ یا ورود هوا به داخل روده ممکن است احساس درد خفیف یا دل‌پیچه کند. در حین کولونوسکوپی ممکن است احساس دفع پیدا کند. اگر احساس درد کرد به پزشک اطلاع دهید. ساکشن که مدفوع یا ترشحات را می ‌مکد ممکن است تولید صدا کند. از آنجا که جدار روده حس درد ندارد برداشت بیوپسی یا پولیپ‌ دردی نخواهد داشت.
اکثر افراد می ‌گویند که چیز زیادی از انجام کولونوسکوپی قبل، حین یا بعد از آن به علت مصرف داروها به خاطر ندارند. بعد از کولونوسکوپی ممکن است کودک به علت پرهوایی شکم احساس درد کند که دفع گاز به بهبودی کودک کمک خواهد کرد. اگر بیوپسی یا پولیپ برداشته شود، ممکن است تا چند روز رگه‌های خونی در مدفوع کودک مشاهده شود و پزشک به شما توصیه کند که او به مدت 7 تا 14 روز آسپرین یا داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) مصرف نکند. در صورت خونریزی شدید، درد شکمی شدید یا تب بعد از انجام کولونوسکوپی به پزشک مراجعه کنید.

خطرات:
خطرات کولونوسکوپی بسیار نادر است. احتمال بسیار کمی (کمتر از 1 در 1000) برای پارگی کولون (Colon) ، خونریزی شدید به علت آسیب جدار کولون (کمتر از 3 در هزار) و عفونت کولون وجود دارد.
بیمارانی که بیماری ‌های درچه‌ای قلب، دریچه مصنوعی یا سابقه عفونت قبلی دریچه قلب دارند ممکن است قبل و بعد از کولونوسکوپی نیاز به دریافت آنتی ‌بیوتیک برای جلوگیری از عفونت داشته باشند. نامنظمی در ضربان قلب ممکن است حین انجام تست اتفاق بیفتد که معمولاً بدون درمان خاص بهبود می ‌یابد.

نتایج:
برخی از نتایج را پزشک بلافاصله به شما خواهد گفت ولی نمونه‌های بافتی که حین کولونوسکوپی گرفته می ‌شود برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه پاتولوژی و میکروبیولوژی فرستاده خواهد شد که نتایج آن می ‌تواند چند روز تا چند هفته به طول بینجامد.

عواملی که روی کولونوسکوپی تأثیر دارد:
1.انجام باریوم انما یک هفته قبل از کولونوسکوپی می ‌تواند دید پزشک را محدود کرده و نتایج مناسب به دست نیاید.
2.وجود مدفوع در کولون، پیچ‌های زیاد روده، جراحی قبلی کولون، یا عدم همکاری کودک می ‌تواند انجام آن را مشکل یا غیر ممکن کند.
3.مصرف قرص آهن می ‌تواند مدفوع را سیاه کرده یا پاک شدن کولون از مدفوع را دچار مشکل کند، بنابراین چند روز قبل از کولونوسکوپی باید مصرف قرص آهن را قطع کرد.
4.مایعات یا ژله‌های قرمز رنگ می ‌تواند ترشحات روده را قرمز کرده و با خون اشتباه شود.

دستورالعمل کولونوسکوپی
شربت لاکتولوز:
• زیر دو سال: روزانه یک تا دو قاشق مربا خوری
• بالای دو سال: دو قاشق مربا خوری صبح/دو قاشق عصر
قطره دایمتیکون: (بعد از هر وعده غذا)
• زیر یک سال: 5 قطره
• یک تا دو سال: 10 قطره
• بالای دو سال: 15 قطره
پارافین:
• زیر یک سال: تجویز نمی شود.
• بالای یک سال: عصر شنبه: 1 تا 2 قاشق مربا خوری
شیاف بیزاکودیل اطفال:
• یک عدد جمعه و شنبه
رژیم غذایی:
• جمعه: سوپ و مایعات
• شنبه: سوپ صاف شده و مایعات ( هیچ چیز نخورده NPO باشد)
وضعیت:
• یک شنبه: جهت بستری به بخش مراجعه نماید.
• دوشنبه: انجام کولونوسکوپی